صنعت ساختمانسازی یکی از صنایع بزرگ و فعالی است که جزء مصرفکنندگان اصلی ورقهای فولادی به شمار میشود. در واقع میتوان گفت ورقهای فولادی جزء اصلیترین مواد اولیه و مصالح ساختمانی هستند که بدون آنها بسیاری از پروژههای ساختمانسازی با مشکل مواجه خواهند شد. این ورقهای ساختمانی انواع گوناگونی دارند و هر کدام بسته به ویژگیهای ساختاری برای امور خاصی استفاده میشوند. در این مطلب با انواع ورق ساختمانی و کاربردشان آشنا میشویم.
انواع ورق ساختمانی و کاربرد هر کدام
ورقهای ساختمانی قطعاتی هستند که در ساخت آنها از متریال مختلفی استفاده شده است. معمولاً پایه اصلی تشکیل دهنده اکثر این ورقها، آهن و فولاد هستند. هر چند که در کنار این فلزات از آلیاژها و عناصر دیگر نیز برای ساخت ورق استفاده میشود.
همین تنوع و تفاوت مواد اولیه در ساخت ورق باعث میشود تا این محصولات از نظر جنس و کاربرد تنوع گستردهای داشته باشند. بهتر است قبل از اینکه با انواع ورق ساختمانی آشنا شویم، ببینیم اصلاً این محصولات چه ویژگیهایی دارند و تفاوت آنها با دیگر مصالح ساختمانی در چیست؟
با اینکه در صنعت ساختمانسازی از انواع فلزات و آهن آلات به شکلهای مختلف استفاده میشود، اما ورقها جایگاه خاص خود را دارند و از نظر شکل ظاهری بسیار متفاوت هستند. سطح صاف و صیقلی ورقها گویای این تفاوتهاست. به طور کلی ورقهایی که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرند به روشهای گوناگونی همچون؛ نورد سرد، نورد گرم شمشهای فولادی و یا بیلت تولید میشوند.
ورقهای ساختمانی بسته به مواد اولیه، روش ساخت، جنس، ضخامت، ابعاد، وزن، شکل ظاهری و… برای امور خاصی در نظر گرفته میشوند و این برعهده متخصصین و مهندسین ساختمانسازی است که بسته به پروژه ساخت و ساز بهترین و کارآمدترین نوع ورق ساختمانی را تشخیص داده و خریداری کنند. در ادامه به معرفی انواع ورقهای ساختمانی و کاربرد هر کدام میپردازیم.
ورق ساختمانی روغنی یا سرد
ورقهای روغنی، دستهای از ورقهای ساختمانی هستند که به روش نورد سرد تولید میشوند به همین دلیل معمولاً در بازار به آنها ورق سرد هم میگویند. ویژگی بارز این ورقها کیفیت بالا و ظاهر زیبایی است که دارند. دلیل آن هم این است که در پروسه تولید ورق روغنی، از ورقهای ضخیم استفاده میکنند و ضخامت این ورقها را با ظرافت کاهش میدهند. در نهایت ورقهای نازکی تولید میشوند که همان ورق روغنی هستند.
نکته مهمی که باید در مورد این ورقها بدانید این است که برای ساخت آنها از ورق گالوانیزه استفاده میشود. یعنی ورق گالوانیزه، پایه اصلی ساخت ورق روغنی در صنعت است. در فرایند ساخت ورق روغنی، سطح آن به مقدار مشخصی میکرون فلز روی آغشته میشود. این موضوع باعث میشود تا ورق نهایی مقاومت بالایی در برابر رطوبت و زنگ زدگی داشته باشد. به همین دلیل است که ورق روغنی یک ورق پرکاربرد در صنعت ساختمانسازی به شمار میرود. از این ورق میتوان برای ساخت قفسه، سوله، بشکه و انواع مخزن استفاده کرد.
ورق ساختمانی سیاه یا گرم
یکی دیگر از پرمصرفترین ورقهای ساختمانی، ورق سیاه است. از آن جایی که این نوع ورق را به روش نورد گرم تولید میکنند در بازار به ورق گرم نیز معروف است. رنگ سیاه و ظاهر مات مانند آن نیز باعث شده تا به آن رق سیاه نیز بگویند.
این ورق خود، پایه اصلی برای ساخت دیگر ورقهای صنعتی است. از ورق سیاه در صنایع مختلفی همچون؛ صنعت کشتیسازی، خودروسازی، ساخت رینگ، صنایع پتروشیمی و… استفاده میشود که مهمترین آن صنعت ساختمانسازی است.
برای ساخت انواع مقاطع فولادی، ساخت انبار، سقف، سوله و سالنهای ورزشی نیز میتوان از این ورق استفادههای زیادی داشت. برای تشخیص و تعیین سطح کیفی ورق سیاه یک شاخص بینالمللی در نظر گرفته شده است که آن را با نماد ST نشان میدهند. شاخص ST ورقهای سیاه معمولاً بین ST33تا ST52 است.
ورق ساختمانی قلع اندود
همانطور که اشاره کردیم، ورقهای سیاه به عنوان ورق پایه برای ساخت دیگر ورقهای صنعتی استفاده میشوند. ورق ساختمانی قلع اندود یکی دیگر از ورقهای پرکاربرد در صنعت ساختمانسازی است که برای تولید آن از ورق سیاه استفاده میشود. از آن جایی که از فلز قلع برای تولید این ورقها استفاده شده، صنایع ساختمانسازی میتوانند به راحتی برای مصارف مختلف از آنها استفاده کنند.
پروسه تولید این ورقها به این صورت است که ابتدا طی فرایند نورد گرم ضخامت ورقها افزایش پیدا میکند. سپس در پروسه نورد سرد ضخامت ورق کم شده و در پایان، طی یک فرایند الکترولیتی سطح ورق را قلع اندود میکنند.
ورق گالوانیزه
ورقهای گالوانیزه را میتوان جزء مهمترین و پرکاربردترین ورقهای ساختمانی به شمار آورد که از آنها به شکلهای مختلف استفاده میشود. ورقهای گالوانیزه در پروسه تولید به روکشی از فلز روی (Zn) آغشته میشوند که همین پوشش باعث میشود میزان مقاومت و دوام آنها در برابر خوردگی و زنگ زدگی به شکل چشمگیری افزایش پیدا کند. در واقع میتوان گفت گالوانیزه کردن ورقها یک روش اقتصادی در صنعت به شمار میرود.
همانطور که اشاره کردیم، ورقهای گالوانیزه پایه اصلی تشکیل ورقهای روغنی هستند. پس وجود این نوع ورقها برای صنایع مختلف بسیار ضرورت دارد. با توجه به میزان مقاومت و استحکام این ورقها در برابر عوامل فرساینده استفاده از آنها در هر سازهای میتواند طول عمر آن سازه را افزایش دهد. از کاربردهای این ورق میتوان به ساخت انواع پروفیل، ساخت لوله، بدنه سالنهای بزرگ و دیگر محصولات فولادی گالوانیزه اشاره کرد.
ورقهای رنگی
از جذابترین ورقهای ساختمانی که خود به گروههای مختلفی دستهبندی میشوند، ورقهای رنگی هستند که از زیبایی ظاهری بینظیری برخوردارند و به دلیل همین زیبایی کاربرد زیادی در صنعت ساختمانسازی دارند.
در واقع ورقهای رنگی نیز یک نوع ورق گالوانیزه به شمار میروند که در مراحل نهایی ساخت، یک لایه روکش رنگی بر روی آنها به کار میرود. همین پوشش رنگی مقاومت و استحکام ورق را دوچندان میکند. از انواع ورق رنگی میتوانیم به دو نوع ورق ذوزنقهای و کرکرهای اشاره کنیم. این دو نوع ورق با اینکه دو محصول مجزا هستند اما شباهت بسیار زیادی به یکدیگر دارند و باید در این زمینه مهارت کافی داشته باشید تا بتوانید این دو را از یکدیگر تشخیص دهید.
– ورقهای ذوزنقهای: ورقهای ذوزنقهای جزء قدیمیترین ورقهای رنگی در بازار هستند که از آنها به صورت عمده در ساخت سقف شیروانی استفاده میشود. میتوانید این ورقها را با موجهای مربعی شکلی که روی آنها ایجاد شده در بازار مشاهده کنید.
– ورقهای کرکرهای (سینوسی): از ورق رنگی سینوسی نیز برای ساخت انواع سوله استفاده میشود.
ورق آلومینیومی
ورق آلومینیومی یکی دیگر از ورقهای ساختمانی است که وزن کمی دارد. ورقهای آلومینیومی نیز به روش نورد گرم تولید میشوند. در این روش ابتدا شمشهای آلومینیوم را در شرایطی با دمای بالا حرارت داده و گرم میکنند و پس از آن با عبور از درون دستگاههایی غلتک مانند ضخامت ورق را کاهش میدهند.
در نهایت ورق آلومینیومی با ضخامت دلخواه آماده میشود که میتوان از آن به شکلهای مختلف در صنعت ساختمانسازی استفاده کرد. از کاربردهای این نوع ورق میتوانیم به ساخت سقف کاذب و کاربرد در طراحی دکوراسیون داخلی ساختمانها اشاره کنیم. ورقهای آلومینیومی همچنین میتوانند نقش یک عایق حرارتی و صوتی را در ساختمان ایفا کنند.
ورق استیل
از انواع ورق فولادی پرکاربرد در صنایع ساختمانسازی، ورقهای استیل هستند. از ویژگیهای بینظیر این ورقها میتوان به خاصیت ضد خوردگی، ضد زنگ، سختی و استحکام بالا و همچنین قابلیت بازیافت در آنها اشاره کرد.
ورقهای استیل به راحتی تمیز میشوند و همچنین در برابر ضربه و حرارت مقاومت بالایی دارند. مجموعه این ویژگیها در کنار هم باعث شده تا ورق استیل به یکی از ارزشمندترین ورقهای ساختمانی تبدیل شود. از کاربردهای این ورق عبارتند از: ساخت بدنه و سقف آسانسور، ساخت سقف ساختمان، ساخت انواع لوازم الکتریکی همچون ترانسفورماتور، ساخت لوازم خانگی، کاربرد در ساخت پارکینگ و… .