باملین، محمد بیات: انتشار خبر برنامه های ریاض برای ایجاد صندوق تامین مالی اعتباری ۴۰ میلیارد دلاری، نگاه سیاستمداران، اقتصاددانان و علاقه مندان به فناوری را به سرزمین حجاز برگردانده است. به گزارش نیویورک تایمز، پس از سرمایه گذاری های گسترده عربستان در زمینه هوش مصنوعی، آندرسن هوروویتز، یکی از شرکت های سرمایه گذاری مستقر در سیلیکون ولی، به عنوان یکی از شرکای مالی وارد این برنامه توسعه می شود. اگرچه در کنار عربستان، سایر کشورهای منطقه مانند ترکیه، امارات، مصر و قطر نیز در زمینه توسعه هوش مصنوعی گام‌های جدی برداشته‌اند، اما به نظر می‌رسد سعودی‌ها قصد دارند به اهداف تعیین شده در این سند دست یابند. قبل از زمان تعیین شده در سند چشم انداز شایان ذکر است که ۷۰ درصد از اهداف ۹۶ مندرج در سند ۲۰۳۰ به طور مستقیم با مقوله داده ها و هوش مصنوعی مرتبط است.
توسعه هوش مصنوعی در خاورمیانه عربی – چشم انداز ۲۰۳۰
پیش از انتشار اخباری مبنی بر سرمایه گذاری عربستان در زمینه هوش مصنوعی، سعودی ها از یک ربات انسان نما به نام «محمد» رونمایی کردند که نوعی «خودمختاری» در تنظیم رفتار دارد و می تواند به زبان های «عربی» و «انگلیسی» با مردم ارتباط برقرار کند. بر اساس پایگاه داده “Business Insider”، تا سال ۲۰۲۸، بازار ربات های انسان نما به بخش های مختلف صنعتی-خدماتی- آموزشی گسترش خواهد یافت و ممکن است گردش مالی ۱۳٫۸ میلیارد دلاری ایجاد کند. اقدامات عربستان سعودی برای تولید ربات های انسان نما پیشرفته نشان دهنده ظهور این پادشاهی برای به دست آوردن سهم قابل توجهی از این بازار پرسود است.
“محمد” پیشرفته ترین ربات انسان نمای سعودی
تنها چند ماه پس از انتشار سند توسعه هوش مصنوعی در عربستان سعودی، سعودی ها سه نیروی محرکه هوش مصنوعی در این کشور عربی را فاش کردند که عبارتند از: «مرکز جهانی مبارزه با ایدئولوژی افراطی موسوم به اعتدال». «تحقیق و فناوری یک شرکت توسعه‌دهنده هوش مصنوعی است که به نام Sky» شناخته می‌شود و در نهایت مهم‌ترین جنبه این پروژه «مرکز داده و هوش مصنوعی موسوم به Sedaya» است. این سه بازوی عملیاتی باید به تکمیل پروژه‌هایی مانند شهر هوشمند نئوم، شهر شناور، ساخت برنامه‌های کاربردی عملی، اکتشاف و حفاری در صنعت نفت، ساخت داروخانه‌های هوشمند و غیره کمک کنند. اگر عربستان سعودی در دستیابی به اهداف ذکر شده در اسناد بالادستی خود موفق شود، در مدت زمان کوتاهی به مرکز صنعت هوش مصنوعی در منطقه غرب آسیا تبدیل خواهد شد که می تواند نیازهای سایر کشورهای منطقه را نیز برآورده کند. با سایر شرکت کنندگان بر اساس ارزیابی موسسه “PWC”، امارات با ۹۶ میلیارد دلار و مصری ها با ۴۳ میلیارد دلار (تا سال ۲۰۳۰) در تعقیب عربستان هستند و قصد دارند سهم قابل توجهی را در این زمینه اختصاص دهند.
هوش مصنوعی یکی از ارکان اصلی شهرهای هوشمند عربستان است
محمد بن سلمان فقط به دنبال شرکای آمریکایی در سیلیکون ولی یا شرکت های اروپایی برای تبدیل شدن به مرکز هوش مصنوعی در غرب آسیا نیست. به عنوان مثال، عربستان سعودی در سال های اخیر به دنبال آموزش مهندسان و دانشجویان داخلی در زمینه هوش مصنوعی در پروژه های مشترک با شرکت های چینی هوآوی و علی بابا بوده است. در پروژه دیگری، هواوی به سعودی ها کمک می کند تا پلتفرم های هوشمند در تولید عربی و محلی تولید کنند. هواوی در پروژه مهم دیگری بین این شرکت چینی و پادشاهی عربستان سعودی، مرکز داده اصلی خود را برای خدمات رسانی به منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در ریاض تاسیس کرد.
بر اساس آمار منتشر شده توسط نهادهای بین المللی، چینی ها با ۷ تریلیون دلار بزرگترین بازار ۱۵ تریلیون دلاری در زمینه هوش مصنوعی هستند. اگر این ارزیابی درست باشد، نوع تعامل ریاض و پکن در این حوزه استراتژیک به خوبی قابل درک است. با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند واشنگتن با مشاهده توسعه روزافزون همکاری های دو کشور در حوزه فناوری های نوظهور، ممکن است مستقیما وارد عمل شده و سعودی ها را برای انتخاب شریک استراتژیک در حوزه فناوری های جدید تحت فشار قرار دهد. نمونه ای از این سیاست در حال حاضر در اتحادیه اروپا و انگلیس در حال انجام است و آمریکایی ها علاقه ای به حضور شرکت های چینی در زندگی شخصی خود ندارند.
هواوی یکی از شرکای اصلی ریاض در زمینه توسعه هوش مصنوعی است
ایران در کشاکش و رقابت سخت در میان کشورهای منطقه غرب آسیا برای کسب جایگاهی شایسته در عرصه هوش مصنوعی وضعیتی ناپایدار و نامشخص دارد. اگرچه ایران با بیش از ۴۰۰۰ مقاله رتبه اول منطقه را در زمینه تولید مقالات علمی دارد، اما در زمینه به کارگیری هوش مصنوعی در بخش های مختلف از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. به عبارت دیگر، مراکز علمی در ایران در زمینه تولید علمی از وضعیت خوبی برخوردارند، اما با ایجاد ارتباط با بخش‌های صنعت یا خدمات نمی‌توانند در زمینه هوش مصنوعی پیشگام باشند. بر این اساس لازم است دستگاه های تصمیم گیری و سیاست گذاری در سطوح مختلف نظام با رصد آخرین تحرکات کشورهای منطقه در راستای توسعه استارت آپ های فعال در حوزه هوش مصنوعی گام های جدی بردارند. . در زمینه توسعه هوش مصنوعی بی شک پیشگامی ایران در این حوزه راهبردی می تواند علاوه بر ارتقای شاخص های اقتصادی کشور، به افزایش سطح کارآمدی نیروهای مسلح در تولید تسلیحات متعارف و پیشرفته و در نهایت به نوسازی زمین، دریا، هوا و ایران منجر شود. نیروهای دریایی