بازدید از کاروانسرای نصرت آباد زاهدان را از دست ندهید

باملین – خدمات مسافرتی: قدمت کاروانسرای نصرت آباد به دوران صفویه می رسد و یکی از مکان های معروف زاهدان است و در حدود چهار کیلومتری شمال غربی نصرت آباد واقع شده است.

مصالح اصلی به کار رفته در بنا شامل خشت و گل است و تزئینات آن اغلب ساده و مختصر است.

این کاروانسرا دارای ۶۰ حجره است که در هر طرف مجموعاً ۱۵ اتاق و ۲۳ طاق نما دارد. این اثر در تاریخ ۶ مرداد ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۹۵۵۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آشنایی با کاروانسرای نصرت آباد

یکی از مکان های جالب زاهدان کاروانسرای نصرت آباد است که در نزدیکی نصرت آباد قرار دارد. پیشینه تاریخی این کاروانسرا به دوران صفویه باز می گردد و در سبک معماری آن رعایت اصل کیفیت و طبیعی بودن از سبک و سیاق بناهای چهار ایوانی کاملا مشهود است.

مساحت بنا حدود ۴۰۰ متر مربع است که با حصاری به طول ۵٫۷ متر پوشیده شده است. لازم به ذکر است عمده مصالح به کار رفته در بنا شامل خشت و گل می باشد.

فضای داخلی کاروانسرا شامل یک حیاط بزرگ با پلان مربع است که توسط ۶۰ اتاق احاطه شده است. هفت برج بلند نیز به عنوان نقطه دید در بنا تعبیه شده است.

به طور کلی طراحی فضاهای این بنا ساده و عاری از پیچیدگی ها و سختی های فراوان است و آجرهای تیغه ای شکل ماهی و همچنین آجرهای زیگزاگ از معدود تزئینات نمای ساختمان هستند.

دیدنی های زاهدان به چند مورد محدود نمی شود. در دامنه جنوبی کویر لوت، تنها در ۴ کیلومتری شمال غربی زاهدان، روستای نصرت آباد قرار دارد که میزبان بیمارستان معروف نصرت است.

این کاروانسرای بزرگ دوره قاجاریه با معماری ساده گلی و خشتی از دوران صفویه الهام گرفته شده است. کاروانسرای نصرت آباد دارای ۶۰ حجره و ۱۵ حجره و ۲۳ طاق در هر طرف است.

این کاروانسرا دارای ۴ ایوان است و توازی در ساخت آن به خوبی رعایت شده است. اکنون این کاروانسرای قدیمی سال هاست که به حال خود رها شده و مورد رسیدگی قرار نمی گیرد. این آثار ملی تاریخی در سال ۱۳۹۲ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

نحوه دسترسی

نشانی : استان سیستان و بلوچستان، زاهدان، ۴ کیلومتری شمال غرب نصرت آباد

ویژگی های جالب کاروانسرای نصرت آباد

کاروانسرای نصرت آباد زاهدان مربوط به دوران صفویه است که در شهر زاهدان و در حدود ۴ کیلومتری شمال غربی نصرت آباد واقع شده است. مصالح اصلی ساختمان خشت و گل است و تزئینات آن اغلب ساده و ریاضت است.

این اثر در تاریخ ۶ مرداد ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۹۵۵۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کاروانسرای نصرت آباد زاهدان در مسیر جاده زاهدان به بم در نزدیکی شهر نصرت آباد و در دامنه جنوبی یکی از کوه های کویر لوت قرار دارد. به گفته کارشناسان، این بنا مربوط به دوره صفویه است که مهم ترین ویژگی آن موازی بودن بنا و چهار ایوان آن است.

مصالح به کار رفته در ساخت کاروانسرای نصرت آباد زاهدان خشت و گل است. علاوه بر این، تزئینات ساختمان ساده و لاکونیک است. کاروانسرا با حصاری به ارتفاع ۷٫۵ متر و عرض ۱٫۵ متر احاطه شده است.

این کاروانسرا دارای هفت برج دیده بانی مدور، چهار برج در بالای اضلاع اصلی بنا و یک برج بین دو برج در ضلع شمال شرقی و غربی کاروانسرای نصرت آباد زاهدان است که ساختار تمامی برج ها مدور و آنهاست. قطر بین ۹ تا ۱۰ متر است

ورودی اصلی کاروانسرای نصرت آباد زاهدان در مرکز ضلع جنوبی به عرض ۵٫۳ متر قرار دارد و حیاط اصلی بنا نیز پس از اتاق نگهبانی قابل دسترسی است.

این بنا به مساحت ۴۰۰٫۷ متر مربع دارای پلان تقریبا مربع بوده و حیاط آن نیز مربع است. سلول ها و اتاق ها در اطراف آن قرار دارند.

همانطور که گفته شد در حصار کاروانسرا هفت برج دید گرد وجود دارد که کاروانسرای نصرت آباد زاهدان دارای ۶۰ اتاق است که در هر طرف حدود ۱۵ اتاق و ۲۳ طاق نما به عمق ۱۱۰ سانتی متر و عرض ۱۸۰ سانتی متر می باشد. همچنین یک ایوان در مرکز طرفین آن.

این طاق ها جدا از تقویت حصار، محل مناسبی برای رفت و آمد نگهبانان بود.

در بین طاق ها و همچنین در قسمت بالای حصار، تیرهای مستطیل مستطیل باریک و مستطیلی در فواصل معین ساخته شده است.
مصالح به کار رفته در ساخت کاروانسرای نصرت آباد در استان سیستان و بلوچستان خشت خام به ابعاد ۴×۱۸×۱۸ سانتی متر و ۵×۲۸×۲۸ سانتی متر و لایه های اضافی است.

در بالای حصار یک سری تزیینات گلی زیگزاگ و مثلثی دیده می شود. نکته جالب توجه تزئین ضلع شمالی بنا با کاشی های سفالی بزرگ با طرح تیغه ماهی است.