باملینا _ خدمات توریستی: کاروانسرای عبدالغفارخان مربوط به دوره زندیه در مجاورت روستای باغ شیخ و در فاصله هشت کیلومتری شهر ساوه قرار دارد.
این کاروانسرا با مساحت ۴۸۰۰ متر مربع دارای پلانی چهار ضلعی است و دارای دو برج دوازده ضلعی در سمت ورودی و دو برج مدور در سمت مقابل است.
از قسمت های این کاروانسرا ایرانی می توان به تانک، حسینیه، شاه نشین، اسکله و اتاق های متعدد اشاره کرد.
مصالح به کار رفته در ساخت بنا شامل آجر و سنگ در پایه است و تزئینات گلدانی آجری در بالای درهای ایوان و دهلیز ورودی به کار رفته است.
این اثر که از مکان‌های معروف ساوه به شمار می‌رود، در تاریخ ۱۴ مهر ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۱۸۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آشنایی با کاروانسرای عبدالغفارخان ساوه
ساوه شهر هفت هزار ساله شهری در جاده ابریشم و شهری که تاریخ خود را در تاریخ طبری ثبت کرد، توانست تاریخ و آثار تاریخی خود را برای همیشه زنده نگه دارد.
جالب است بدانید گردشگران و مسافرانی که جذب این شهر می شوند با دیدن قلعه ها، غارها و کاروانسراها تصویری از آن دوران را در ذهنشان تداعی می کنند.
بر کسی پوشیده نیست که معماری و فرهنگ ایران زمین، تاریخ غنی این منطقه را آشکار می کند.
تزئینات و شاهکارهای مهندسی در طول تاریخ ایران به خوبی شناخته شده است. در زیر معروف ترین دیدنی های تاریخی شهر سیوه را معرفی می کنیم.
قدمت کاروانسرای باغ شیخ ساوه یا کاروانسرای عبدالغفارخان (باغ شیخ) به اوایل دوره قاجاریه می رسد. در شهر ساوه، شش کیلومتری جاده ساوه، مجاور روستای باغ شیخ قرار دارد.
این کاروانسرا به عنوان بزرگترین کاروانسرا باستانی ایران شناخته می شود. این کاروانسرا یکی از زیباترین کاروانسراهایی است که در دشت دشت واقع شده است و در این محل آب انبار و حسینیه ساخته شده است.
این کاروانسرا در تاریخ ۱۴ مهر ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۱۸۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاروانسرای عبدالغفارخان (باغ شیخ) در اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجار توسط یکی از خان های منطقه به نام عبدالغفار خان خلج در جاده قم، اصفهان به همدان، قزوین و تبریز ساخته شد. روستای باغ شیخ یکی از روستاهای قدیمی ساوه است.
در این منطقه علاوه بر کاروانسرا، آثار و بناهای تاریخی متعددی از جمله آب انبار، آب انبار و محوطه باستانی با آثاری مربوط به دوره سلجوقی و ایلخانی وجود دارد.
معماری منحصر به فرد کاروانسرای عبدالغفارخان
کاروانسرای عبدالغفارخان باغ شیخ با مساحتی در حدود ۴۸۰۰ متر مربع از نظر معماری یکی از کاروانسراهای دارای چهار بالکن در اقلیم گرم و خشک ایران به شمار می رود.
این بنا دارای پلانی چهار ضلعی است که دو برج دوازده ضلعی در کنار ورودی و دو برج مدور در مقابل آن قرار دارند.
ورودی کاروانسرا از وسط ضلع جنوب شرقی است و این جبهه به ویژه با ساختمانی به ارتفاع دو طبقه متمایز است. در ورودی بنا کتیبه ای دیده می شود که احتمالاً تاریخ ساخت و نام بانی آن را در بر دارد.
نمای بیرونی این ضلع کاروانسرا از ردیف طاق های عمیقی تشکیل شده است که در کنار ورودی اصلی قرار گرفته اند و بر اهمیت ورودی تأکید می کنند.
بعد از دروازه ورودی، هشتی وسیع و مرتفعی وجود دارد که طاق این قسمت از بنا با گچبری و مکرانی زیبا تزئین شده است.
فضاهای دو طبقه اطراف هشتی آن را به معبدی کوچک تبدیل کرده است. کلاهک هشت ضلعی در وسط طاق هشت ضلعی در داخل و خارج کاروانسرا دیده می شود.
بدین ترتیب، اگرچه چهار نمای حیاط دارای شکل یکسانی هستند، اما نمای این سمت از سایر نماها اهمیت بیشتری دارد. این بنا دارای حیاط مربع شکل با اضلاع حدود ۳۷ متر است.
در هر طرف حیاط یک ایوان در وسط قرار دارد که در انتهای هر ایوان اتاق به جز ایوان ورودی قرار می گیرد.
در طرفین هر یک از ایوان ها سه ایوان وجود دارد که هر یک به یک حجره متصل است. در مجموع شش ایوان و حجره در هر طرف بنا ساخته شد.
همه اتاق ها دارای بخاری دیواری برای گرمایش و پخت و پز هستند.
فضاهای اطراف صحن بر خلاف اکثر کاروانسراها هم سطح حیاط بود. از چهار گوشه حیاط ورودی های اصطبل و پله های منتهی به پشت بام وجود دارد.
فضاهای اصلی اصطبل در میدان حیاط قرار دارد. دارای پلانی مربع شکل با ستون ضخیم آجری در وسط است.
آنها از طریق دو فضای شانه ای شکل در پشت سلول ها ادامه می یابند. ردیف سکوها در یک طرف فضای پایدار مانند بارانداز قرار گرفته اند.
در ساخت بنا از مصالحی مانند آجر و سنگ استفاده شده است. همچنین در جلوی ایوان ها و همچنین در هشتی ورودی از تزئینات آجری از گلدان استفاده شده است.