احساس سوزش ادرار آن‌قدر ناخوشایند است که می‌تواند باعث به تعویق‌انداختن مدام دفع شود. یعنی فردی که دچار آن است، از ترس سوختن در زمان دفع ادرار، به دست‌شویی نمی‌رود. برای درمان این وضعیت باید علت سوزش ادرار را بدانید. دلایل مختلفی باعث بروز آن میشوند. بیماری‌های مقاربتی، بیماری‌های التهابی لگن یا مشکلاتی مانند عفونت ادراری باعث سوزش ادرار میشوند. اگر سوزش با علائمی مانند خون در ادرار، تب، لرز و درد در ناحیه لگن یا شکم همراه باشد، باید حتماً به دکتر اورولوژی مراجعه کنید.
علت سوزش ادرار چیست؟
سوزش ادرار معمولاً به‌خاطر عفونت در مثانه و مجرای ادراری پیش می‌آید و برای همین درد سوزش ادرار بیشتر، در همان قسمت‌ها و اطراف اندام تناسلی ایجاد می‌شود. محل و منشأ درگیری عفونت ادراری زنان با عفونت ادراری مردان متفاوت است. در مردان معمولاً این درد به ناحیه بین کیسه بیضه و مقعد و در زنان ناحیه بین مقعد و دهانه واژن (به‌عنوان محدوده میان منطقه تناسلی) شکل می‌گیرد. لازم است ذکر شود که سوزش ادراری بسیار شایع است و با مراجعه به دکتر کلیه درمان می‌شود.
دکتر ارولوژی برای تشخیص بیماری‌های اورولوژی، از روش‌هایی همچون سونوگرافی، آزمایش ادرار، آزمایش خون، سونوگرافی اورولوژیک، سیستوسکوپی، اورتروسکوپی و بیوپسی استفاده می‌کند. جراحی لاپاروسکوپی، ترانسورترال رزکشن پروستات (TURP)، لیتوتریپسی، نفرکتومی و درمان دارویی اورولوژی، تکنیک‌های درمانی دکتر متخصص کلیه هستند.
عفونت‌های دستگاه ادراری
ادرار سوزناک یکی از علائم شایع عفونت ادراری (UTI) است. این وضعیت می‌تواند نتیجه عفونتی باکتریایی باشد، یا به‌دلیل التهاب دستگاه ادراری رخ بدهد. مجرای ادرار، مثانه، حالب‌ها و کلیه‌ها مجاری ادراری را تشکیل می‌دهند. حالب‌ها لوله‌هایی هستند که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌برند. التهاب در هریک از این اندام‌ها باعث سوزش ادراری می‌شود.
عفونت‌های مقاربتی (STIs)
در صورت ابتلا به عفونت مقاربتی (STI) هم امکان بروز سوزش یا درد هنگام دفع ادرار وجود دارد. بیماری‌های مقاربتی مثل تبخال تناسلی، سوزاک و کلامیدیا از جمله بیماری‌هایی هستند که باعث ایجاد سوزش ادرار بعد از نزديكي میشوند. غربالگری و تست‌دادن برای آگاهی از ابتلا به این بیماری‌ها مهم است. در بیشتر موارد هم علائمی ندارند و زمانی متوجه ابتلا به آن‌ها می‌شوید که مشکلاتی جدی مانند عفونت و سوزش ادرار ایجاد می‌کنند.
پروستاتیت
پروستاتیت که التهاب غده پروستات است، مردان را درگیر می کند و می‌تواند دردناک باشد. عفونت باکتریایی یکی از دلایل احتمالی آن است، اما آسیب، تنش عضلانی یا سنگ‌های پروستات هم می‌توانند باعث پروستاتیت شوند. آسیب یا عفونت موجب تورم در اطراف پروستات می‌شود و بر اعصاب آن ناحیه تأثیر می‌گذارد. چنین روندی با بروز درد و سوزش ادرار همراه است. پزشکان معمولاً عفونت‌ها را با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌کنند. برای درمان موارد دیگر از داروهای ضددرد و ماساژ پروستات استفاده می‌شود. این نوع ماساژ روشی تخصصی برای تخلیه مایعات و کاهش فشار است.
سیستیت
یکی دیگر از دلایل سوزش ادرار وضعیت سیستیت (Cystitis) یا التهاب پوشش مثانه است. سیستیت بینابینی (IC) را به عنوان سندرم مثانه دردناک هم می‌شناسند. از نشانه‌های ابتلا به این بیماری باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- درد در ناحیه مثانه
- حساسیت لگن
- درد در هنگام ادرار
یادتان باشد که پرتودرمانی هم یکی از دلایل درد مثانه و سوزش ادرار است و از این رو از آن به عنوان سیستیت پرتویی یاد می‌شود.
اورتریت
التهاب در مجرای ادرار را در اصطلاح پزشک، اورتریت (Urethritis) می‌گویند. سوزش ادرار یکی از نشانه‌های این بیماری است و به‌دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. باکتری‌ها در مسیر انتقال ادرار از کلیه به خارج از بدن، باعث التهاب مجرای ادرار میشوند. اورتریت اغلب باعث درد در هنگام ادرار می شود و نیاز به دفع ادرار را هم افزایش می‌دهد.
التهاب اپیدیدیم
اپیدیدیمیت (Epididymitis) یا التهاب اپیدیدیم یکی از بیماری‌های مخصوص مردان است که باعث سوزش ادرار در آن‌ها می‌شود. وظیفه اپیدیدیم عضوی از بدن است که اسپرم را در بیضه‌ها ذخیره و جابه‌جا می‌کند. این عضو در پشت بیضه‌ها قرار گرفته است. اگر هرگونه نشانه‌ای از ابتلا به اپیدیدیمیت مشاهده کردید، برای درمان سوزش ادرار و بیماری خود به دکتر اورولوژ مراجعه کنید.
بیماری التهابی لگن (PID)
بیماری التهابی لگن لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها، دهانه رحم و رحم را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و باعث سوزش ادرار در زنان می‌شود. التهاب لگن می‌تواند در ناحیه شکم، در زمان رابطه جنسی دفع ادرار درد ایجاد کند. این بیماری عفونتی جدی است و معمولاً به‌خاطر عفونت باکتریایی اولیه در واژن ایجاد می‌شود. بعد به اندام‌های تولید مثل انتقال پیدا می‌کند. اگر دچار بیماری التهابی لگن شده‌اید، باید برای بررسی و درمان به دکتر زنان مراجعه کنید.
سنگ کلیه
سنگ کلیه منجر به درد در نواحی مختلفی می‌شود. هنگام ادرارکردن هم علائم ناخوشایندی مانند درد و سوزش را به‌همراه می‌آورد. درد ناشی از سنگ کلیه از قسمت فوقانی/وسط پشت سرچشمه می‌گیرد و به ناحیه لگن سرایت می‌کند. ممکن است که این درد از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول بکشد. شاید هم به‌طور رفت‌وبرگشتی ایجاد شود. این سنگ‌ها رسوباتی سخت از مواد معدنی هستند که در داخل کلیه تشکیل میشوند. چنین وضعیتی زمانی رخ می‌دهد که مواد معدنی موجود در ادرار غلیظ متبلور میشوند و سنگ تشکیل می‌دهند.
اورولوژیست‌ها با تجویز دارو، ارائه تمرین‌های درمانی مانند مواردی برای تقویت عضلات لگن و جراحی، اقدام به درمان بیماران می‌کنند. آن‌ها از طیف وسیعی از روش‌های درمانی برای بهبود بیماران کمک می‌گیرند. این روش‌ها، شامل دارودرمانی برای عفونت‌ها و مشکلات التهابی، تکنیک‌های جراحی مانند لاپاراسکوپی، برای سنگ‌های کلیه و ناهنجاری‌های ساختاری و جراحی باز برای موارد پیچیده‌تر میشوند.
سنگ مثانه
سنگ‌های مثانه ناشی از تجمع مواد معدنی در مثانه هستند. اگر این سنگ‌ها به‌اندازه کافی کوچک باشند و از طریق ادرار دفع شوند، احتمالاً علامتی به‌وجود نمی‌آورند. اگر اندازه‌شان بزرگ شود، پوشش مثانه را تحریک و درد یا مشکلاتی در دفع ادرار ایجاد می‌کنند. سایر علائم سنگ مثانه عبارتند از:
- درد زیر شکم
- خون در ادرار
- ادرار تیره یا کدر
نیاز مکرر به ادرارکردن هم از نشانه‌های ابتلا به سنگ مثانه است.
چگونه می‌توان از سوزش ادرار جلوگیری کرد؟
با رعایت نکاتی ساده می‌توانید مانع از بروز سوزش ادرار شوید. به این توصیه‌ها دقت کنید:
| افزایش مصرف آب | نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز، به تخلیه دستگاه ادراری و جلوگیری از عفونت‌های ادراری کمک می‌کند. |
| رعایت بهداشت فردی | شست‌وشوی ناحیه تناسلی با آب و صابون ملایم و خشک‌کردن صحیح پس از شستن از عفونت‌ها جلوگیری می‌کند. |
| هنگام ادرارکردن، مطمئن شوید که مثانه کاملاً تخلیه شده است. | |
| تخلیه کامل مثانه | |
| اجتناب از محصولات تحریک‌کننده | از مصرف محصولات بهداشتی حاوی مواد شیمیایی قوی مانند صابون‌ها، دئودورانت‌ها، یا دوش واژینال که ممکن است باعث تحریک ناحیه تناسلی شوند، خودداری کنید. |
| پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد | لباس‌های تنگ و ساخته‌شده از مواد مصنوعی می‌توانند باعث ایجاد رطوبت و تحریک در ناحیه تناسلی شوند. استفاده از لباس‌های نخی و گشاد به تهویه مناسب کمک می‌کند. |
| رعایت رژیم غذایی مناسب | مصرف مواد غذایی سالم و اجتناب از مصرف زیاد قند، کافئین، الکل، و غذاهای تند، ممکن است باعث تحریک مثانه شود. |
| مصرف پروبیوتیک‌ها | مصرف محصولات حاوی پروبیوتیک‌ها مانند ماست می‌تواند به حفظ تعادل باکتری‌های مفید در دستگاه ادراری کمک کند. |
| ادرارکردن به‌طور مرتب | زمانی که احساس نیاز به ادرار دارید، به‌سرعت مثانه خود را تخلیه کنید. نگه‌داشتن ادرار می‌تواند باعث رشد باکتری‌ها و عفونت شود. |
| کنترل بیماری‌های زمینه‌ای | اگر به بیماری‌های مزمن مانند دیابت مبتلا هستید، کنترل منظم قند خون و مدیریت بیماری‌های دیگر می‌تواند از عفونت‌های ادراری جلوگیری کند. |
| شست‌وشوی صحیح بدن بعد از دست‌شویی برای زنان | همچنین از جلو به عقب خود را تمیز کنید تا باکتری‌های ناحیه مقعد به مجرای ادرار منتقل نشوند. |
با انجام این توصیه‌ها می‌توانید خطر ابتلا به سوزش ادرار و عفونت‌های دستگاه ادراری را کاهش دهید. در صورت بروز علائم، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
برای درمان سوزش ادرار به چه دکتری مراجعه کنیم؟
در صورت داشتن یک یا چند مورد از نشانه‌های زیر حتما به دکتر اورولوژی مراجعه کنید؛ اگر:
- باردار هستید.
- درد همراه با تب است.
- درد مداوم یا طولانی مدت است.
- سوزش با درد شکم همراه است.
- اگر سنگ کلیه یا مثانه دفع کرده‌اید.
- ترشح از آلت تناسلی یا واژن خود دارید.
- ادرار شما بوی متفاوتی دارد، خون دارد یا کدر است.
وجود این شرایط، نشانه‌ای برای نیاز به مراجعه هرچه سریع‌تر به یکی از متخصصان اورولوژی شهرتان است. در هر شهری از ایران که باشید، بدون شک می‌توانید تعدادی از بهترین متخصصان کلیه را پیدا کنید. برای مثال با یافتن و مراجعه به بهترین دکتر کلیه تهران می‌توانید مراقبت‌های بهداشتی لازم را جهت درمان سوزش ادرار دریافت کنید.
بهترین دکتر کلیه تهران، وظیفه پیشگیری از بیماری‌های کلیوی، تشخیص بیماری‌های کلیوی و درمان بیماری‌های شایع اورولوژی را برعهده دارد. مطب دکتر اورولوژی تهران در مناطق مختلفی از تهران همچون خیابان‌‌های ونک، کاووسیه، ابوذر، کارون و چیتگر واقع شده است.
برگرفته از سایت دکتردکتر (https://drdr.ir/ )