در میان سنسورهای مختلف، سنسور اکسیژن نقش بسیار حیاتی دارد. هرگونه اختلال یا خرابی در این سنسور می‌تواند به سرعت نسبت سوخت و هوا را برهم زده و باعث بروز مشکلات کوچک و بزرگ دیگری در موتور شود. به همین دلیل، شناخت علائم خرابی سنسور اکسیژن و دلایل احتمالی آن اهمیت زیادی دارد.
در این مقاله به بررسی کامل نشانه‌ها، دلایل خرابی و زمان مناسب برای تعویض سنسور اکسیژن پرداخته شده است. داشتن این اطلاعات به شما کمک می‌کند قبل از آنکه مشکل کوچک به یک تعمیر پرهزینه تبدیل شود، اقدام لازم را انجام دهید. همچنین در شرایط اضطراری و هنگام مواجهه با مشکل در سیستم موتور، امدادگران شرکت های معتبر امداد خودرو مانند امداد خودرو ملایر می‌توانند سریعاً در محل حضور پیدا کرده و کمک لازم را ارائه دهند.
چرا سنسور اکسیژن خودرو خراب می‌شود؟
برای درک علت‌های خرابی سنسور اکسیژن، ابتدا باید بدانید که این قطعه برخلاف فیلتر روغن یا دیگر قطعات مصرفی، طول عمر نسبتاً بالایی دارد. معمولاً عمر مفید سنسور اکسیژن حداقل نیمی از عمر یک خودروی صفر است و در شرایط عادی، تنها یک بار در طول استفاده از خودرو نیاز به تعویض پیدا می‌کند.
با این حال، برخی شرایط و عوامل می‌توانند باعث خرابی زودهنگام سنسور اکسیژن شوند.
- افزایش بیش از حد دمای گازهای خروجی: دمای بسیار بالا در منیفولد اگزوز و گازهای آلاینده می‌تواند عملکرد سنسور را تحت تأثیر قرار دهد و به تدریج باعث خرابی آن شود.
- تجمع رسوبات و آلاینده‌ها روی سنسور: گرد و غبار، دوده و ترکیبات نامطلوب موجود در دود خودرو ممکن است روی سطح سنسور اکسیژن جمع شوند و واکنش شیمیایی آن را مختل کنند.
- خرابی واشر منیفولد اگزوز: وجود نشتی یا خرابی واشر می‌تواند باعث ورود هوای اضافی یا گازهای آلاینده به سنسور شود و عملکرد آن را دچار مشکل کند.
شناخت دقیق این دلایل کمک می‌کند تا در صورت مشاهده علائم خرابی سنسور اکسیژن، سریعاً اقدام کرده و از آسیب‌های بیشتر به موتور جلوگیری کنید. در شرایط اضطراری، به‌خصوص زمانی که خودرو دچار مشکلات موتور یا کاهش راندمان می‌شود، امدادگران امداد خودرو اردبیل می‌توانند در محل حضور پیدا کرده و مشکل را بررسی و رفع کنند.
افزایش بیش از حد دمای گازهای خروجی
سنسور اکسیژن یک قطعه الکترونیکی حساس است و تحمل محدودی در برابر دما دارد. اگر دمای گازهای خروجی از موتور بیش از حد مجاز شود، احتمال آسیب دیدن سنسور و سایر قطعات مسیر خروج آلاینده‌ها وجود دارد. این وضعیت می‌تواند عملکرد موتور را مختل کرده و باعث بروز خطا در ECU شود.
تجمع رسوب و آلاینده‌ها روی سنسور
کیفیت پایین سوخت و نشتی‌های احتمالی در بخش‌های مختلف خودرو از عوامل مهم خرابی سنسور اکسیژن به شمار می‌آیند. بنزین‌های بی‌کیفیت معمولاً حاوی کربن زیادی هستند که با گذر زمان روی سطح سنسور رسوب می‌کند و عملکرد آن را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، تماس سنسور با سایر مایعات ناشی از نشتی هم می‌تواند زمینه‌ساز خرابی شود، هرچند به دلیل جایگاه قرارگیری سنسور اکسیژن این اتفاق کمتر رخ می‌دهد.
شناخت این عوامل کمک می‌کند تا در صورت بروز مشکل بتوانید سریع‌تر نسبت به تعمیر یا تعویض سنسور اقدام کنید. همچنین در شرایط اضطراری، خدماتی مثل یدک کش اصفهان می‌توانند در محل حاضر شده و خودرو را به تعمیرگاه منتقل کنند تا مشکل سنسور اکسیژن یا سایر قطعات مرتبط به سرعت رفع شود.
خرابی واشر منیفولد اگزوز
گازهای خروجی از موتور باید مسیر مشخص و استاندارد خود را به سمت اگزوز طی کنند. اگر واشر منیفولد اگزوز یا منیفولد خروجی دود خراب شود، این مسیر مختل شده و گازهای آلاینده به صورت مستقیم با سنسور اکسیژن در تماس قرار می‌گیرند. این موضوع فشار زیادی روی سنسور وارد می‌کند و احتمال خرابی آن را افزایش می‌دهد.
علائم خرابی سنسور اکسیژن
با توجه به نقش حیاتی سنسور اکسیژن در موتور، خرابی این قطعه می‌تواند بر بخش‌های مختلف پیشرانه اثرگذار باشد. بنابراین علائم خرابی آن نسبت به سایر حسگرها بیشتر و متنوع‌تر است.
- روشن شدن چراغ چک موتور
- افزایش مصرف سوخت
- ریپ زدن یا کار نامنظم موتور
- خروج دود سیاه یا تیره با بوی نامطبوع از اگزوز
- سروصدای غیرعادی موتور
- آسیب دیدن کاتالیست به دلیل افزایش دمای موتور
- مشکل در گاز خوردن خودرو
- بالا رفتن دور موتور در حالت درجا
در ادامه هر یک از این علائم را با جزئیات بیشتر بررسی می‌کنیم:
روشن شدن چراغ چک موتور
روشن شدن چراغ چک موتور معمولاً اولین علامتی است که به راننده هشدار می‌دهد. با این حال روشن شدن چراغ به تنهایی نشانه قطعی خرابی سنسور اکسیژن نیست و ممکن است مشکل از دیگر قطعات نیز باشد. استفاده از دستگاه دیاگ برای بررسی کدهای خطا به شما کمک می‌کند تا دقیقاً علت روشن شدن چراغ مشخص شود.
افزایش مصرف سوخت
یکی از واضح‌ترین نشانه‌های خرابی سنسور اکسیژن، افزایش ناگهانی مصرف سوخت است. وقتی سنسور عملکرد صحیح نداشته باشد، نسبت سوخت و هوا در محفظه احتراق به درستی تنظیم نمی‌شود و سوخت بیشتری وارد موتور می‌شود. این امر باعث افزایش قابل توجه مصرف سوخت می‌گردد.
ریپ زدن ماشین
اختلال در نسبت سوخت و هوا باعث کاهش راندمان احتراق می‌شود و در نتیجه موتور بخشی از توان معمول خود را از دست می‌دهد. این اتفاق گاهی با ریپ زدن خودرو حین حرکت همراه است و موتور نامنظم کار می‌کند.
خروج دود تیره و بدبو از اگزوز
ورود سوخت بیش از حد به موتور سبب احتراق ناقص می‌شود و حجم آلاینده‌ها افزایش پیدا می‌کند. این وضعیت به شکل خروج دود سیاه و غلیظ همراه با بوی نامطبوع از اگزوز نمایان می‌شود. گازهای آلاینده تولید شده معمولاً شامل دی‌اکسید کربن و دیگر ترکیبات مانند دی‌اکسید گوگرد هستند که بویی شبیه تخم‌مرغ گندیده ایجاد می‌کنند.
سروصدای غیرعادی موتور
وقتی نسبت سوخت و هوا برهم می‌خورد، موتور ممکن است با ترکیب رقیق یا غلیظ سوخت و هوا کار کند. ترکیب رقیق باعث کاهش قدرت و صدای ضربه‌ای از موتور می‌شود و ترکیب غلیظ باعث تولید صدای «دنگ دنگ» می‌گردد. همچنین شل شدن اتصالات سنسور اکسیژن می‌تواند صدای تق تق در موتور ایجاد کند، هرچند این به معنای خرابی کامل سنسور نیست.
آسیب دیدن کاتالیست به دلیل دمای بالا
سنسور اکسیژن در مسیر خروج گازهای آلاینده نصب می‌شود و میزان اکسیژن موجود در آن‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. کاتالیست نیز وظیفه کاهش آلاینده‌ها را دارد و معمولاً عمر مفید آن بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر است. خرابی سنسور اکسیژن می‌تواند باعث افزایش غیرعادی دمای موتور و گازهای خروجی شود و به کاتالیست آسیب برساند، زیرا حرارت بیش از حد و حجم بالای آلاینده‌ها فشار زیادی به این قطعه وارد می‌کند.
گاز نخوردن خودرو
خرابی سنسور اکسیژن باعث می‌شود نسبت سوخت و هوا در موتور به‌درستی تنظیم نشود. در نتیجه، ECU در زمان‌بندی جرقه‌زنی موتور دچار مشکل می‌شود. هنگام فشار دادن پدال گاز، موتور باید توان بیشتری تولید کند و شتاب خودرو افزایش یابد، اما وقتی سنسور اکسیژن خراب باشد، این عملکرد مختل می‌شود و ممکن است با فشار دادن پدال گاز، خودرو شتاب لازم را نداشته باشد. این وضعیت به اصطلاح «گاز نخوردن خودرو» نامیده می‌شود.
بالا بودن دور موتور در حالت درجا
یکی دیگر از نشانه‌های خرابی سنسور اکسیژن، افزایش دور موتور در حالت درجا است. در شرایط عادی، وقتی خودرو روشن است و حرکت نمی‌کند، دور موتور باید حدود ۱۰۰۰ RPM باشد. خراب شدن سنسور باعث می‌شود ECU تصور کند که خودرو در حال حرکت است و دور موتور را بیش از حد نگه دارد.
پیامدهای خرابی سنسور اکسیژن
خرابی سنسور اکسیژن می‌تواند اثرات جدی و متعددی روی خودرو داشته باشد:
- رد شدن در معاینه فنی: خرابی سنسور اکسیژن باعث افزایش آلاینده‌های خروجی از اگزوز می‌شود و خودرو ممکن است در تست معاینه فنی قبول نشود.
- مشکل در فروش خودرو: خودروهایی که سنسور اکسیژن خراب دارند، معمولاً فروش آن‌ها با تأخیر مواجه می‌شود.
- افزایش مصرف سوخت: تجربه نشان می‌دهد خرابی این سنسور می‌تواند مصرف سوخت را تا ۴۰ درصد افزایش دهد.
- آسیب دیدن کاتالیست و قطعات موتور: دمای بالای گازهای خروجی و ترکیب نادرست سوخت و هوا می‌تواند به کاتالیست و سایر قطعات موتور آسیب برساند.
چگونه از خرابی سنسور اکسیژن جلوگیری کنیم؟
با وجود اینکه رفتار رانندگی تأثیر زیادی روی طول عمر سنسور ندارد، رعایت نکات زیر می‌تواند به کاهش احتمال خرابی کمک کند:
- خودرو را برای مدت طولانی در حالت درجا روشن نگه ندارید.
- از سلامت سیستم خنک‌کننده موتور اطمینان حاصل کنید.
- تعویض به‌موقع روغن موتور را جدی بگیرید.
آیا سنسور اکسیژن قابل تعمیر است؟
به طور کلی، سنسور اکسیژن قابل تعمیر نیست. این قطعه شامل مواد و فناوری حساسی است که در معرض دمای بسیار بالا و گازهای خروجی موتور قرار دارد. بنابراین، در صورت خرابی، تنها راه حل مطمئن و مؤثر تعویض سنسور با یک نمونه جدید است. تنها استثناء زمانی است که اتصالات شل شده باشند، که در این صورت اتصال مجدد امکان‌پذیر است.
بهترین زمان تعویض سنسور اکسیژن
سنسور اکسیژن برای خودروهای صفر معمولاً بین ۱۰۰ تا ۱۶۰ هزار کیلومتر عمر مفید دارد. در خودروهای قدیمی‌تر یا خودروهایی که مسافت زیادی طی می‌کنند، عمر این قطعه حدود ۵۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر است. این سنسور معمولاً در مسیر اگزوز نصب می‌شود و برای تعویض، خودرو باید روی چاله تعمیرگاه یا بالابر قرار گیرد.