باملینا _ خدمات توریستی: پل ساسانی دزفول که گمان می رود یکی از قدیمی ترین پل های جهان باشد تا یک دهه پیش محل تردد خودروها و گذرگاه شهرهای شوشتر، اندیمشک و دزفول بوده است.
این پل رابط بین شرق و غرب دزفول است و حتی زمانی یکی از راه های ارتباطی مهم منطقه جندی شاپور و بین النهرین بوده است.
در سال ۱۳۹۰ شهرداری دزفول برای حفظ آن میدان آجری در ورودی پل احداث کرد و این پل محل عبور عابران پیاده و گردشگران شد.
تاریخچه پل قدیمی دزفول
پل ساسانی دزفول با قدمتی ۱۷۰۰ ساله یکی از قدیمی ترین پل های جهان است که به دستور شاپور اول پس از پیروزی در جنگ از اسرای رومی در ایران ساخته شد.
شاید تعجب کنید، اما مقاومت این پل به حدی است که با وجود قدمت طولانی، تا چند سال پیش همچنان خودروها از روی آن عبور می کردند.
اما در سال ۲۰۱۰ یک آجر در ورودی پل لهستان ساخته شد، بنابراین در آینده فقط یک پل توریستی خواهد بود و هیچ تردد خودرویی روی آن انجام نخواهد شد. امروزه این پل عابر پیاده است و ماشین ها از روی آن عبور می کنند.
پل ساسانی مهم ترین و برجسته ترین جاذبه تاریخی دزفول است به طوری که حتی نام شهر نیز از این پل گرفته شده است، شاید جالب باشد که بدانید وجود این پل باشکوه دلیل نامگذاری این شهر به دزفول بوده است.
این پل در سال ۲۶۳ پس از میلاد بر روی رودخانه دس ساخته شد و همواره محل رویدادهای مهمی مانند جنگ ها و ظهور تمدن ها بوده است.
پل ساسانی به طول ۳۷۰ متر در مرکز شهر دزفول قرار دارد و نقطه اتصال بخش شرقی و غربی شهر است، بنابراین مسیر عبوری به شهرهای شوشتر و اندیمشک است.
این پل که در طول تاریخ بارها مرمت شده است در سال ۱۳۱۰ به ثبت ملی رسید و تصویر آن بر روی پول ملی چاپ شده است.
اگرچه حدود ۱۷۰۰ سال از ساخت این پل می گذرد، اما این قطعه ارزشمند از تاریخ همچنان به حیات خود ادامه می دهد و گردشگران زیادی را به خود جذب می کند.
آثار معماری دوره ساسانی و صفوی در بنای این پل دیده می شود که در دوره پهلوی آسیب به دهانه های میانی پل باعث شد دو دهانه بتنی بر روی آن ساخته شود.
پل ساسانی از سنگ ساروجه و آهک ساخته شده و با وجود اینکه چندین بار در دوره های مختلف بازسازی شده است، پایه های آن مربوط به دوران ساسانیان است.
این پل ۱۴ دهانه دارد و با ایستادن بر روی آن می توانید آب خروشان رودخانه دس را زیر پای خود ببینید.
در سیل آوریل ۲۰۱۵، جریان آب رودخانه بسیار بالا رفت، اما پل همچنان پابرجا بود، اگرچه کارشناسان گفتند که آسیب دیده است.
قدمت طولانی پل ایجاب کرده است که نیاز به تعمیرات دوره ای و منظم داشته باشد و در هیچ زمانی نباید آن را تنها گذاشت، نکته ای که به نظر می رسد نادیده گرفته شده است.
ارتفاع پل قدیمی دزفول
در کتاب ها و منابع بسیاری از پل رومی دزفول نام برده شده و معماری آن شرح داده شده است. به عنوان مثال، جرج کرزن، یکی از سیاستمداران مشهور انگلیسی، پل قدیمی دزفول را چنین توصیف می کند:
شهر جالب دزفول در مرز غربی سرزمین بختیاری و حوضه پایانی آب دز (دزفول – دزپل) قرار دارد. این نام به دلیل پل باشکوه کنار آن است که بی شک متعلق به دوره ساسانی است.
قسمت پایینی این پل سنگی است و قسمت بالایی که آجری است به ظاهر قدیمی تر به طول ۴۳۰ گز و دارای بیست و دو طاق به اشکال و اندازه های مختلف است.
در سفرنامه خوزستان به قلم حاج نجم الملک نیز آمده است:
از قدیم الایام پل عظیمی روی دس ساخته شده که چیز عجیبی است. در کل نیاز به تعمیر دارد. طول این پل سیصد و شصت ذراع است. دو دامنه دارد که طول آن سی ذراع، عرض آن هفت ذراع و ارتفاع آن دوازده ذراع است. تعداد چشمه ها بیست و عرض بعضی از چشمه ها پنج و بعضی نه چشمه است.
پل قدیم دزفول مانند سایر پل های تاریخی با مصالحی چون آجر، سنگ و ساروج ساخته شده است. ساروج از خاکستر، آهک، ماسه بادکش و نیزارهای رودخانه ای خرد شده، تخم مرغ، موی بز و شیر تشکیل شده است که باعث افزایش بهره وری، کارایی و پایداری ساروج می شود.
در ساخت این پل از سنگ های ماسه سنگی بزرگ حوالی شوشتر استفاده شده است که با بست های فلزی به هم متصل می شدند. این پل ۱۴ بخش دارد و طول آن به ۳۷۰ متر می رسد.
از سازه اصلی پل ساسانی دزفول فقط پایه های آن باقی مانده است و ساختمان پل فعلی در دوران صفویه بر روی این پایه ها ساخته شده است. تکدی های پل نیز به این سبک تعلق دارند و عرشه پل که با مصالح مدرن مانند سیمان و فلز ساخته شده است مربوط به دوران پهلوی اول و رضاشاه است.